Mưa lớn kéo dài, lũ quét và sạt lở đã chia cắt hoàn toàn nhiều tuyến đường huyết mạch, trong đó có trục Quốc lộ 7 – tuyến vận tải chiến lược kết nối trực tiếp với cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn. Trong suốt gần một tuần, hoạt động thông quan tại cửa khẩu Nậm Cắn bị đình trệ hoàn toàn.
Thực hiện Chiến lược Sở hữu trí tuệ ASEAN 2020–2025, Hải quan Việt Nam phối hợp cùng Công ty Luật T&G triển khai chiến dịch tuyên truyền “Don’t Risk It” nhằm nâng cao nhận thức về phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu và vận tải tuyến biên giới lâm vào tình trạng khủng hoảng cục bộ. Hơn 600 tấn hàng hóa bị ách tắc, chi phí lưu kho tăng mạnh, nhiều hợp đồng thương mại có nguy cơ bị hủy bỏ hoặc chịu phạt chậm tiến độ. Rủi ro hệ thống logistics: Phụ thuộc và thiếu lớp dự phòng Nghệ An hiện đang phụ thuộc gần như hoàn toàn vào một tuyến cửa khẩu – Nậm Cắn – trong khi các lối mở khác như Buộc Mú (Quế Phong) và Bản Phủ (Tương Dương) chưa được đầu tư đúng mức để phát huy vai trò điều tiết dòng hàng hóa.
Thực tế này dẫn tới nguy cơ “đứt gãy toàn tuyến” khi có sự cố thiên tai. Chuỗi cung ứng hàng hóa từ vùng đồng bằng lên biên giới – qua Lào – sang Thái Lan bị gián đoạn, tác động không nhỏ tới các hoạt động thương mại tiểu ngạch và chính ngạch tại vùng biên. Thiệt hại kép: Kinh tế – An ninh, bão lũ không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn khiến công tác quản lý biên giới gặp khó. Nhiều chốt kiểm soát biên phòng ở các xã Na Ngoi, Bắc Lý, Mường Ải… buộc phải sơ tán do lũ quét. Việc kiểm soát người và hàng hóa qua biên giới bị ảnh hưởng. Trong thời điểm giao thông tê liệt, nguy cơ buôn lậu, vượt biên trái phép, vận chuyển hàng cấm gia tăng là điều không thể loại trừ. Sự phân tán lực lượng để hỗ trợ dân sinh khiến cho công tác tuần tra – kiểm soát biên giới thiếu hụt tạm thời. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc hiện đại hóa hệ thống giám sát, cảnh báo và xây dựng phương án ứng phó linh hoạt hơn.
Doanh nghiệp vùng biên cần gì sau thiên tai? Các doanh nghiệp biên mậu ở Nghệ An – phần lớn là vừa và nhỏ – không có nhiều năng lực dự trữ hoặc chuyển hướng kịp thời trong thiên tai. Bão số 3 là lời cảnh tỉnh cho việc thiếu quỹ dự phòng rủi ro, bảo hiểm thương mại hoặc các chính sách giãn thuế – hỗ trợ vốn lưu động trong khủng hoảng.
Giải pháp chiến lược từ khủng hoảng thiên tai, từ thực tiễn thiệt hại do bão, giới chuyên gia đề xuất một số giải pháp chiến lược cho phát triển kinh doanh biên mậu tại Nghệ An: Nâng cấp hạ tầng vùng biên: Ưu tiên đầu tư QL7 và các tuyến tránh lũ, đồng thời phát triển các lối mở như Buộc Mú, Bản Phủ thành cửa khẩu phụ có chức năng tương đương. Phát triển trung tâm logistics biên giới: Xây dựng kho ngoại quan tại Mường Xén – vùng đệm của cửa khẩu Nậm Cắn, đồng thời tích hợp kho lạnh, trạm trung chuyển và hệ thống cảnh báo từ xa. Ứng dụng công nghệ vào quản lý biên giới: Cảm biến cảnh báo lũ, camera AI giám sát tuyến đường, kết nối trực tiếp tới hệ thống của Bộ đội Biên phòng. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp sau thiên tai: Hình thành quỹ hỗ trợ khẩn cấp, gói tín dụng ưu đãi phục hồi sản xuất cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đặc biệt là doanh nghiệp tiểu vùng biên.
Trước diễn biến thời tiết phức tạp, Hải quan CKQT Nậm Cắn tiếp tục sẵn sàng đồng hành cùng chính quyền và người dân vượt qua khó khăn, đảm bảo ổn định đời sống và giữ vững an ninh biên giới.
Lũ lụt không chỉ là hiện tượng tự nhiên, mà là phép thử đối với năng lực điều hành, khả năng chống chịu và mức độ chủ động của hệ thống kinh tế vùng biên. Đối với Nghệ An – tỉnh có vai trò trung chuyển liên quốc gia – nếu không xây dựng được năng lực ứng phó và hệ thống logistics bền vững, các hoạt động biên mậu sẽ luôn ở trong thế bị động. Bão số 3 là cảnh báo nhưng cũng là cơ hội. Cần một tư duy mới về phát triển kinh tế biên giới – không thể tách rời yếu tố an ninh, biến đổi khí hậu và khả năng phục hồi sau khủng hoảng. “Kinh doanh biên mậu phải gắn với khả năng kiểm soát rủi ro vùng biên. Không ai đầu tư lâu dài vào một hệ thống dễ tổn thương”- một chuyên gia kinh tế vùng cho hay.
Giang thanh